رانش زمین؛ دستکاری در طبیعت یا تغییرات اقلیمی

به گزارش ایسنا، طبیعت گاهی انتقام خود را از تصمیمات و سیاست‌های نادرست در حوزه محیط‌زیست و منابع‌طبیعی می‌گیرد، گاهی برای اجرای پروژه‌های عمرانی بدون انجام مطالعات دقیق دست به احداث جاده یا ساختمان میزنیم، غافل از اینکه با دست خودمان زمین را تحریک کرده‌ایم و با کوچکترین عامل مانند بارش شاهد رانش و لغزش زمین در مناطق مستعد هستیم.

پس از هر بارش و یا زلزله شاهد انتشار اخباری مبنی بر رانش زمین در برخی مناطق چهارمحال و بختیاری هستیم، روستای افسرآباد در شهرستان اردل یکی از مناطق مستعد رانش زمین است که در حوادث اینچنینی ساکنان این روستا در معرض خطر قرار می‌گیرند.

حال شاید این سوال در ذهن بسیاری از افراد جامعه ایجاد شود که آیا خشکسالی و فرونشست زمین می‌تواند پدیده رانش زمین را تشدید کند و یا عوامل دیگری در این مسئله دخیل است؟

قطعا دستکاری در طبیعت یکی از عوامل تشدید کننده خسارت ناشی از حوادث طبیعی مانند زلزله، سیل و رانش زمین است و باید این دستکاری در هر سطحی متوقف شود.

مناطق شیب‌دار مستعد رانش زمین هستند

شجاع قربانی- عضو هیات علمی گروه خاک‌شناسی دانشگاه شهرکرد در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص ارتباط خشکسالی با فرونشست و رانش زمین، اظهار کرد: جنس خاک در سطح و عمق زمین، شیب زمین و بارش‌های اخیر در استان موجب تشدید لغزش زمین در مناطق مستعد فرسایش توده‌ای یا زمین لغزش شده است، مرز بین شهرستان اردل و کوهرنگ در جاده افسرآباد با دارا بودن چنین شرایطی یکی از مناطق مستعد رانش زمین در چهارمحال و بختیاری محسوب می‌شود.

وی افزود: در این مناطق خاک سطحی بر روی یک لایه‌ی نفوذناپذیر قرار گرفته که اجازه عبور آب از خود را نمی‌دهد، عموما در مناطق شیب‌دار این منطقه آب در زمان بارش به لایه بالایی خاک نفوذ کرده و باتوجه به اینکه نفوذ آب به لایه‌های پایینی خاک امکانپذیر نیست، مقاومت خاک سطحی کاهش یافته و به‌علت سنگین شدن شروع به حرکت در راستای جهت شیب می‌کند و شاهد رانش زمین یا زمین لغزش هستیم.

قربانی در ادامه با اشاره به اینکه مناطق شیب‌دار مستعد رانش زمین هستند، توضیح داد: خشکسالی در رانش زمین موثر است، زمانی‌که خشکسالی رخ می‌دهد پوشش گیاهی خاک ضعیف شده، ریشه‌های گیاهان که به افزایش مقاومت خاک کمک میکنند کم شده و در زمان بارش‌های هر چند اندک احتمال وقوع زمین لغزش افزایش پیدا می‌کند.

عضو هیات علمی گروه خاک‌شناسی دانشگاه شهرکرد بیان کرد: در مناطق مستعد رانش زمین دستکاری خاک باید به حداقل برسد، همچنین تقویت پوشش گیاهی برای جلوگیری از لغزش زمین باید در دستور کار قرار بگیرد.

وی توضیح داد: عموما منشا اولیه رانش زمین رخدادهای طبیعی است، اما دستکاری بشر در طبیعت با اجرای پروژه‌های عمرانی مانند راه‌سازی در مناطق مستعد، زمین لغزش را تشدید می‌کند.

رطوبت رانش زمین را تشدید می‌کند

همچنین مهدی نادری- عضو هیات علمی گروه خاک‌شناسی در دانشگاه شهرکرد در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص علل رانش زمین و فرونشست، اظهار کرد: فرونشست زمین عموما در اراضی مسطح مانند دشت‌ها رخ می‌دهد و عامل آن نیز بهره‌برداری بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی است، فرونشست موجب می‌شود تا طبقات زمین متراکم‌تر و روزنه‌های خاک بسته شود و شکاف‌هایی را در زمین و ساختمان‌های که در دشت‌ها احداث شده‌، ایجاد می‌کند.

دانشیار گروه خاک‌شناسی در دانشگاه شهرکرد افزود: رانش زمین در اراضی شیب‌دار اتفاق می‌افتد و رطوبت رانش زمین را تشدید می‌کند، اگر در قسمت‌های پایین اراضی شیب‌دار عملیات عمرانی مانند راه‌سازی را انجام بدهیم و توده خاک برداشته شود، احتمال لغزش خاک را افزایش می‌دهد.

وی در ادامه با اشاره به مناطق رانشی در چهارمحال و بختیاری، توضیح داد: در شهرستان کوهرنگ و به‌ویژه شهر چلگرد مناطق مستعد رانش زمین بالا است، در مناطقی که زلزله زخ می‌دهد این مسئله تشدید می‌شود، مناطق زلزله‌خیز به شدت مستعد رانش زمین هستند، روستای افسرآباد در شهرستان اردل نیز یکی از مناطق مستعد رانش زمین است.

نادری با بیان اینکه اطراف رودخانه‌ها از مناطق مستعد برای رانش زمین محسوب می‌شود، خاطرنشان کرد: وزش باد نیز می‌تواند رانش زمین را تشدید کند.

جاده‌ها و روستاهای اردل در معرض خطر رانش زمین هستند

یعقوب شکوهی- فرماندار اردل در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه این شهرستان یکی از مناطق مستعد رانش زمین در چهارمحال و بختیاری است، اظهار کرد: یکی از روستاهای در معرض خطر رانش در این شهرستان افسرآباد نام دارد که برای پایدارسازی آن ۷۰ میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده است.

وی افزود: همچنین تسهیلات بانکی کم بهره و تسهیلات بلاعوض به اهالی روستاهای در معرض خطر رانش زمین برای مقاوم‌سازی منازلشان پرداخت می‌شود.

شکوهی با بیان اینکه روستای سرتنگ محمودی نیز از روستاهای در معرض خطر رانش زمین در شهرستان اردل محسوب می‌شود، گفت: این روستا نیازمند جابجایی است و جابجایی آن به شرق شهر اردل در دستور کار قرار گرفت.

فرماندار اردل با بیان اینکه تعداد بالایی از محورهای مواصلاتی شهرستان اردل دچار رانش می‌شوند، توضیح داد: محور ارتباطی اردل به سمت شهرکرد، محور بهشت‌آباد در شش نقطه، محور دشتک به سمت افسرآباد، ۱۰ کیلومتر از جاده دسترسی روگر به دیناران، لیرانی به سمت ارجل و کاوند، جاده شلیل به سمت لندی، تنگ گندمکار همواره در معرض خطر ریزش و رانش قرار دارند، راهداری برای مسیر اردل- روگر به دیناران باید مسیر جایگزین احداث کند، زیرا این محور قابل اصلاح نیست.

وی افزود: همچنین واحدهای مسکونی واقع در بافت قدیمی روستای کاوند در معرض خطر رانش زمین قرار دارند.

شکوهی با تاکید بر اینکه جنس خاک در شهرستان اردل به‌گونه‌ای است که بسیاری از نقاط آن در معرض خطر لغزش و رانش زمین قرار دارند، عنوان کرد: از بین رفتن پوشش گیاهی نیز این مسئله را تشدید کرده است.

انتهای پیام